Η περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας έχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία του Χριστιανισμού. Λέγεται πως ο Απόστολος Παύλος, κατά το δεύτερο σκέλος της Αποστολικής του Περιοδείας, περίπου το 50 μ.Χ., είδε ένα όραμα που τον οδήγησε στη Μακεδονία για να κηρύξει το λόγο του Θεού και ουσιαστικά, να εισάγει για πρώτη φορά τα διδάγματα του Ιησού Χριστού στην Ευρώπη.

Ο Απόστολος Παύλος στη Σαμοθράκη, στην Καβάλα και στους Φιλίππους

Από την Τρωάδα της Μικράς Ασίας, ταξίδεψε με τους ακολούθους του στη Σαμοθράκη και από εκεί, αποβιβάστηκε στη Νεάπολη, τη σημερινή Καβάλα. Κατόπιν, από εκεί πέρασε στους Φιλίππους, μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας, μα και Ρωμαϊκή αποικία, για να κηρύξει τη Χριστιανική πίστη. Ως συνοδεία του, ήταν οι απόστολοι Σίλας (υπάρχει στην Καβάλα η Ιερά Μονή Αποστόλου Σίλα, αφιερωμένη στον Άγιο) και Τιμόθεος, καθώς και ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Το πρώτο Bάπτισμα

Κατά τη διαμονή του Αποστόλου Παύλου και των συνοδών του στους Φιλίππους, έλαβε χώρα και η πρώτη βάπτιση επί Ευρωπαϊκού εδάφους. Ήταν ημέρα Σάββατο όταν βγήκαν έξω από την πόλη, σε μια τοποθεσία κοντά στον ποταμό Ζυγάκτη, καθ' ό,τι είχαν ακούσει ότι μαζεύεται εκεί αρκετός κόσμος για να δοξάσει το Θεό. Εκεί ήταν και που αποφάσισε ο Απόστολος Παύλος να κάνει το πρώτο του κήρυγμα, απευθυνόμενος στις γυναίκες που είχε συναντήσει.

Ανάμεσά τους, βρισκόταν και μία έμπορος πορφύρας, η Λυδία, η οποία καταγόταν από τα Θυάτειρα της Μικράς Ασίας. Επρόκειτο για μια γυναίκα ευσεβή, η οποία δέχτηκε το λόγο του Αποστόλου και έγινε Χριστιανή. Η Λυδία ήταν η πρώτη ευρωπαία Χριστιανή που βαπτίστηκε μαζί με την οικογένειά της, εκεί, στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού, όπως επίσης και φιλοξένησε στην οικία της τον Απόστολο Παύλο και τους συντρόφους του, αλλά και τον βοήθησε στη διάδοση του Ευαγγελίου σε όλη την Ευρώπη. Γι’ αυτό και η ορθόδοξη εκκλησία την ανακήρυξε Αγία και Ισαπόστολο.

H φυλάκιση του Αποστόλου Παύλου

Ύστερα από τη βάπτιση της Λυδίας, ο Απόστολος Παύλος συνέχισε αδιάλειπτα το κήρυγμά του. Διασχίζοντας την πόλη με τους συνοδούς του, διακηρύσσοντας τον λόγο του Θεού, μια γυναίκα που οι κάτοικοι των Φιλίππων θεωρούσαν «δαιμονισμένη», δέχτηκε κι αυτή με τη σειρά της το κήρυγμα του Αποστόλου. Έπειτα, διαδίδοντας εκείνη πως «θεραπεύτηκε από τον δαίμονα που την είχε καταλάβει», εξόργισε τις θρησκευτικές αρχές της πόλης. Τούτο το γεγονός οδήγησε στη σύλληψη του Αποστόλου Παύλου και του Σίλα, μα και στην ξαφνική μεταγωγή τους στην Αγορά των Φιλίππων. Εκεί, αφού τους κακοποίησαν βίαια, τους φυλάκισαν. Σύμφωνα με τις «Πράξεις των Αποστόλων», τη νύχτα της φυλάκισής τους, ένας δυνατός σεισμός που έγινε κατά τα μεσάνυχτα έπληξε την περιοχή.

Ο Ναός του Αποστόλου Παύλου & το Βαπτιστήριο της Λυδίας στους Φιλίππους.

Ο σημερινός οικισμός των Φιλίππων δεν βρίσκεται εκεί όπου βρισκόταν παλιά, αλλά περίπου 10 χιλιόμετρα μακριά από τον οικισμό που είχε το ίδιο όνομα κατά το παρελθόν. Από τις αρχές του 20ού αιώνα, ο χώρος των Φιλίππων αποτελεί το σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο των ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων στη Βόρεια Ελλάδα.

Πίσω από το ναό του Αγίου Νικολάου στην Καβάλα εις μνήμην του γεγονότος της ελεύσεως του Απόστολου Παύλου, σώζεται ένα ψηφιδωτό με τίτλο «Το Βήμα του Αποστόλου», έργο του ζωγράφου Βλασίου Τσοτσώνη και του ψηφιδογράφου Pino Pastorutti, ενώ προς τιμή της Αγίας Λυδίας της Φιλιππησίας, έχει ιδρύσει στο σημείο που έγινε η βάπτισή της ένα ναό – βαπτιστήριο, στα πρότυπα παλαιού βαπτιστηρίου.

Η εκκλησία των Φιλίππων

Η εκκλησία των Φιλίππων ιδρύθηκε από τον Απόστολο Παύλο το 50 μ.Χ. και ήταν η πρώτη Ελληνορθόδοξη εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος. Οι Φίλιπποι εκείνη την περίοδο απέκτησαν αίγλη λόγω της επικράτησης της νέας θρησκείας και της μεταφοράς της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για μια εκκλησία, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της αποστολής του Αποστόλου Παύλου στις περιοδείες του.

Επιπλέον, αξίζει ν' αναφερθεί πως η εκκλησία αυτή πέρασε από διάφορες διοικητικές και οργανωτικές αλλαγές, και σήμερα ονομάζεται Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου, με έδρα την Καβάλα. Η τοπική εκκλησία έχει ιδρύσει ναό προς τιμή του πολιούχου της Αποστόλου Παύλου (το 1900) και εορτάζει τη μνήμη του στις 29 Ιουνίου, μαζί με τον Απόστολο Πέτρο.