με δαπάνες ενοριτών, οι οποίοι στην αναφορά τους προς τον πολιτικό διοικητή Καβάλας για την ανάγκη ανεγέρσεως του Ναού έγραφαν: ΄΄…λίαν δυσχερώς κατορθώνομεν να εκτελώμεν τα θρησκευτικά μας καθήκοντα, διότι στερούμεθα Ιερού Ναού. Η μετάβασίς μας εις τους Ιερούς Ναούς της πόλεως αποβαίνει κοπιώδης λόγω της μεγάλης εκ της συνοικίας αποστάσεως΄΄.

Ο πρόναος είναι μεταγενέστερος, ενώ τα λοιπά εντός του περιβόλου του Ιερού Ναού κτίσματα, - όπως το γραφείο, το πρεσβυτέριο, η κατοικία του νεωκόρου και άλλα - έχουν χρονολογία ανεγέρσεως ανεξακρίβωτη και πάντως μεταγενέστερη του κυρίως Ναού. Υπάρχει η πληροφορία, ότι στα ανωτέρω κτίσματα ελειτούργησε Ελληνικό Σχολείο υπό την επίβλεψη και οικονομική ενίσχυση του Ιερού Ναού. Στον κώδικα διασώζονται στοιχεία που αφορούν την μισθοδοσία των διδασκάλων εκ του ταμείου του Ιερού Ναού.

Παλαιοί ενορίτες του Αγίου Αθανασίου αναφέρουν, ότι χώρος κάτω από το Ιερό Βήμα του Ναού εχρησίμευσε ως κρυψώνας και αποθήκη όπλων κατά τον Μακεδονικόν αγώνα, όταν προϊστάμενος του Ιερού Ναού ήταν ο Αρχιερατικός Επίτροπος Καβάλας και μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων Βλάχος. Αυτός φέρεται ως συνεργάτης του εθνομάρτυρος Σμύρνης Χρυσοστόμου, τότε Μητροπολίτου Δράμας, κατά τον αγώνα του εναντίον των κομιτατζήδων Βουλγάρων. Εσωτερικά ο Ναός κατά καιρούς υπέστη τροποποιήσεις σε ότι αφορά την ανακαίνιση, τον εξωραϊσμό και την καλύτερη λειτουργικότητά του. Διαθέτει γυναικωνίτη εξ ξυλοκατασκευής. Το Ιερό Τέμπλο έχει το χαρακτηριστικό του μεγάλου ύψους. Διαθέτει εκτός από τις μεγάλες φορητές εικόνες και άλλες τρεις σειρές από μικρότερες εικόνες. Η αγιογραφία πολλών εκ των ιερών εικόνων του τέμπλου, είναι Κρητικής τεχνοτροπίας και η ιστόρηση τους ανάγεται στην εποχή της ανεγέρσεως του Ιερού Ναού για δε τις εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου είναι αναγεννησιακής τεχνοτροπίας αγιογραφημένες όπως μαρτυρούν οι υπογραφές στις συγκεκριμένες εικόνες από τους Ταμβάκη και Πελεκάση.

Από τα ιερά αντικείμενα και σκεύη του Ιερού Ναού είναι άξια ιδιαιτέρης προσοχής ο Επιτάφιος - Ρωσικής προελεύσεως -, και η εικόνα της Αποκαθηλώσεως.

Ο Ναός πανηγυρίζει δύο φορές το έτος, την 18ην Ιανουαρίου και την 2αν Μαΐου εορτή της Ανακομιδής των Λειψάνων του Αγίου Αθανασίου.

http://www.im-philippon.gr